Moduł 4

Moduł 4

Organizacja wartsztatów REMIND dla osób starszych

Play Video

Wprowadzenie

Wraz ze starzeniem się naszej populacji, znaczenie zapewniania dostosowanych doświadczeń edukacyjnych dla osób dorosłych staje się coraz bardziej oczywiste. Warsztaty zaprojektowane z myślą o tej grupie docelowej muszą uwzględniać ich specyficzne potrzeby, preferencje i umiejętności, aby zapewnić znaczące zaangażowanie i efekty uczenia się. W tej sekcji zbadamy zasady projektowania warsztatów, które są szczególnie istotne podczas pracy z osobami starszymi. Chcemy umożliwić Ci zbadanie, jak zaprojektować warsztaty, które honorują wyjątkowe mocne strony i potrzeby osób starszych, wspierając poczucie więzi, wzmocnienia i uczenia się przez całe życie.

Przed rozpoczęciem modułu warto zapoznać się z Przewodnikiem dla facylitatorów warsztatów Warsztaty na temat szacunku i integracji” prowadzonych przez miasto Edmonton (Kanada), których celem jest uczynienie mieszkańców Edmonton bycia społecznością przyjazną osobom starszym.

Cele nauczania

Jak stwierdzono w filmie, nasze cele edukacyjne w tym module są następujące:

  • Zrozumienie unikalnych cech osób starszych: Edukatorzy zdobędą wiedzę na temat specyficznych potrzeb, preferencji i cech osób starszych podczas warsztatów, koncentrując się na tym, jak te czynniki wpływają na naukę i zaangażowanie.
  • Stosowanie zasad projektowania integracyjnego: Uczestnicy nauczą się stosować zasady dostępności, komunikacji, zaangażowania i elastyczności w projektowaniu i wdrażaniu warsztatów dla osób dorosłych, tak aby wszyscy uczestnicy mogli w pełni skorzystać z doświadczenia edukacyjnego.
  • Identyfikacja wyzwań: Edukatorzy zostaną przeszkoleni w zakresie identyfikowania fizycznych, psychologicznych, społecznych i środowiskowych wyzwań, z którymi mogą borykać się osoby z ograniczeniami aktywności, zwiększając ich zdolność do odpowiedniego dostosowywania treści i sposobu prowadzenia warsztatów.
  • Opracowanie dostosowanych strategii: Moduł wyposaży edukatorów w umiejętności opracowywania strategii i interwencji dostosowanych do konkretnych potrzeb osób starszych, mających na celu przezwyciężenie wyzwań i promowanie dobrego samopoczucia w życiu codziennym.
  • Tworzenie wspierających środowisk: Uczestnicy dowiedzą się, jak tworzyć integracyjne i wspierające środowiska warsztatowe poprzez ustalanie jasnych oczekiwań, budowanie relacji, zachęcanie do uczestnictwa oraz zapewnianie zasobów i wsparcia.
  • Wspieranie współpracy i uczenia się: Nauczyciele zostaną nauczeni promowania współpracy, tworzenia sieci kontaktów i ciągłego uczenia się w ramach społeczności warsztatowych w celu zwiększenia doświadczenia i dobrego samopoczucia uczestników.
Efekty uczenia się

Jak stwierdzono w filmie, nasze efekty uczenia się w tym module są następujące

  • Charakterystyka potrzeb edukacyjnych osób starszych: Uczestnicy będą w stanie dokładnie scharakteryzować unikalne potrzeby edukacyjne i preferencje osób starszych podczas warsztatów, wykazując zrozumienie, jak skutecznie angażować tę grupę docelową.
  • Projektowanie dostępnych warsztatów: Po ukończeniu tego szkolenia edukatorzy będą w stanie zaprojektować i wdrożyć warsztaty, które są dostępne, angażujące, elastyczne I dostosowane do potrzeb osób starszych.
  • Ocena wyzwań: Uczestnicy będą w stanie ocenić i zidentyfikować różne wyzwania fizyczne, psychologiczne, społeczne i środowiskowe, przed którymi stoją osoby starsze, szczególnie te z ograniczeniami aktywności, oraz zrozumieć ich wpływ na uczenie się i zaangażowanie.
  • Wdrażanie strategii na rzecz dobrego samopoczucia: Edukatorzy wykażą się umiejętnością wdrażania dostosowanych strategii i interwencji zaprojektowanych w celu sprostania zidentyfikowanym wyzwaniom i promowania dobrostanu osób starszych w warunkach warsztatowych.
  • Tworzenie środowisk integracyjnych: Uczestnicy będą w stanie ustanowić i utrzymywać integracyjne i wspierające środowiska warsztatowe charakteryzujące się jasnymi oczekiwaniami, silną relacją, aktywnym uczestnictwem i wystarczającymi zasobami wsparcia.
  • Promowanie zaangażowania społeczności: Po ukończeniu szkolenia ecukatorzy będą posiadać umiejętności skutecznego promowania współpracy, tworzenia sieci kontaktów i ciągłego uczenia się w społecznościach warsztatowych, przyczyniając się do poprawy doświadczeń i dobrostanu uczestników.
Materiały i uwagi

Do tego ćwiczenia potrzebny jest notes do pisania i długopis.

Treść

Projektowanie warsztatów dla seniorów

Osoby starsze wnoszą do środowiska uczenia się wiele doświadczeń życiowych, mądrości i ciekawości. Mogą jednak również stawić czoła wyzwaniom związanym ze zdrowiem fizycznym, zmianami sensorycznymi i umiejętnościami technologicznymi. Edukatorzy są odpowiedzialni za tworzenie integracyjnych i wspierających doświadczeń warsztatowych, które umożliwiają osobom starszym kontynuowanie nauki i utrzymywanie aktywnego zaangażowania w swoich społecznościach.

W tym module omówione zostaną kluczowe zasady, takie jak dostępność, komunikacja, zaangażowanie i elastyczność. Rozumiejąc i stosując te zasady, moderatorzy warsztatów REMIND mogą tworzyć dynamiczne i wzbogacające doświadczenia edukacyjne, które rezonują ze starszymi uczestnikami. 

 

Ogólne zasady projektowania warsztatów dla seniorów

Podczas projektowania warsztatów specjalnie dostosowanych do osób starszych, ważne jest, aby wziąć pod uwagę ich unikalne cechy, potrzeby i preferencje. Oto kilka zasad, o których należy pamiętać:

Zapewnienie dostępności: Upewnij się, że miejsce warsztatów jest łatwo dostępne i osiągalne. Przykłady to dostępność toalet i bliskość transportu publicznego. Miejsce powinno być dobrze oświetlone i wygodne dla osób starszych. Należy również wziąć pod uwagę takie czynniki, jak układ siedzeń. Na przykład, należy zamienić poduszki na podłodze na wygodne, stabilne krzesła.

Poszanowanie różnic indywidualnych: Uznaj i szanuj różnorodne pochodzenie, doświadczenia i umiejętności starszych uczestników. Dostosuj swoje podejście do nauczania, aby uwzględnić różne style uczenia się i preferencje. Szanuj autonomię swoich słuchaczy i pozwól im na samodzielną eksplorację i podejmowanie decyzji. Później wyjaśnimy, jak to zrobić.

Wspieranie jasnej komunikacji: Pamiętaj o zmianach sensorycznych, takich jak upośledzenie słuchu lub wzroku, które mogą wystąpić wraz z wiekiem. Używaj jasnego i zwięzłego języka, unikając żargonu lub skomplikowanej terminologii. Mów w umiarkowanym tempie i z umiarkowaną głośnością, a w razie potrzeby zapewnij możliwość wyjaśnienia lub powtórzenia. Strategie te pomogą osobom z zaburzeniami pamięci (np. z powodu demencji lub choroby Alzheimera) lub niedosłyszącym. Używaj pomocy wizualnych, dużych czcionek i systemów wzmacniania dźwięku, aby zwiększyć dostępność dla osób starszych z wyzwaniami sensorycznymi.

Zachęcaj do aktywnego uczestnictwa i zaangażowania w trakcie warsztatów: Włącz interaktywne działania, dyskusje i ćwiczenia praktyczne, aby stymulować zainteresowanie i zaangażowanie. Upewnij się, że treść warsztatów jest istotna i praktyczna dla codziennego życia osób starszych. Skoncentruj się na istotnych i przydatnych tematach, takich jak zdrowie, społeczność, samotność lub (brak) umiejętności technologiczne.

Bądź elastyczny i otwarty na informacje zwrotne podczas projektowania warsztatów: Dostosuj się do różnorodnych potrzeb i preferencji starszych uczestników i bądź przygotowany na modyfikację działań lub tempa w razie potrzeby, aby zapewnić integrację i zaangażowanie. Zbieraj informacje zwrotne od uczestników przez cały czas trwania warsztatów i zachęcaj do refleksji nad ich doświadczeniami edukacyjnymi. Wykorzystaj te informacje zwrotne, aby ulepszyć schemat warsztatu i jego realizację w przyszłych sesjach. Jesteście w tej podróży razem!

 

Dygresja: Jak promować warsztaty dla seniorów – gdzie i jak?

Promocja kursu uważności dla osobób starszch wymaga przemyślanych komunikatów i ukierunkowanych strategii dotarcia, aby wzbudzić ich zainteresowanie i zachęcić do udziału. Oto kilka skutecznych sposobów promowania takiego kursu wśród osób starszych:

Ośrodki społeczne i organizacje seniorów: Nawiąż współpracę z lokalnymi domami kultury, ośrodkami dla seniorów i społecznościami emerytów w celu promowania kursu. Rozdawaj ulotki, plakaty lub broszury we wspólnych obszarach i angażuj pracowników, aby rozpowszechniali informacje wśród swoich uczestników. Pamiętaj, że musisz dostosować projekt materiałów do swojej grupy docelowej. (więcej na ten temat poniżej)

Publikacje skierowane do osób starszych: Reklamuj kurs w gazetach, czasopismach lub biuletynach skierowanych do osób starszych. Rozważ umieszczenie reklam w publikacjach poświęconych zdrowiu, dobremu samopoczuciu lub tematom związanym ze stylem życia.

Poczta pantoflowa: Nie należy lekceważyć potencjału zadowolonych uczestników! Osobiste rekomendacje i referencje mogą zmotywować osoby starsze do wzięcia udziału w kursie.

Platformy internetowe: Wykorzystaj platformy internetowe i kanały mediów społecznościowych popularne wśród osób starszych, takie jak Facebook, Twitter lub fora społecznościowe. Twórz angażujące posty lub reklamy, które podkreślają korzyści płynące z uważności i znaczenie kursu dla ich życia. Ale ponownie, weź pod uwagę potrzeby grupy docelowej podczas projektowania postów.

Lokalne wydarzenia i warsztaty: Weź udział w lokalnych wydarzeniach, targach zdrowia lub warsztatach skierowanych do osób starszych, aby promować kurs REMIND. Ustaw stoisko lub stół z materiałami informacyjnymi i zaangażuj uczestników w rozmowy na temat korzyści płynących z uważności dla dobrego starzenia się.

Zasady projektowania: Projektując reklamy promujące kurs uważności wśród osób starszych, należy wziąć pod uwagę ich preferencje, zainteresowania i style komunikacji. Oto kilka podstawowych elementów, o których należy pamiętać:

Używaj czytelnych czcionek i rozmiarów czcionek, aby tekst był łatwy do odczytania, szczególnie dla osób starszych z wadami wzroku. Unikaj ozdobnych czcionek lub małych rozmiarów czcionek, które mogą być trudne do rozszyfrowania. Układ strony powinien być przejrzysty i uporządkowany, aby nie przytłaczać odbiorców nadmiarem informacji. Używaj dużo białej przestrzeni, aby skupić uwagę na kluczowych elementach, takich jak tytuł kursu, data i lokalizacja. Powinieneś wybrać kolory o wysokim kontraście dla tekstu i tła, aby zwiększyć czytelność, szczególnie dla osób starszych z wadami wzroku lub zaburzeniami widzenia kolorów. 

 

Na przykład użyj ciemnego tekstu na jasnym tle lub odwrotnie, aby zapewnić czytelność. Jeśli chodzi o obrazy, należy wybrać te, które są istotne i atrakcyjne dla osób starszych. Jeśli chodzi o uważność, mogą to być spokojne sceny przyrody, spokojne otoczenie lub ludzie (w tym osoby starsze!) praktykujący uważność. Unikaj używania zbyt skomplikowanych lub abstrakcyjnych obrazów, które mogą być trudne do zinterpretowania.

Komunikaty na ulotkach, plakatach, postach powinny bezpośrednio odnosić się do potrzeb, zainteresowań i aspiracji osób starszych. Używaj integracyjnego, pełnego szacunku i empatii języka, podkreślając korzyści płynące z uważności dla poprawy samopoczucia, zmniejszenia stresu oraz promowania poczucia spokoju i zadowolenia.

Należy również pamiętać, że osoby starsze powinny mieć wiele opcji kontaktu, takich jak numery telefonów, adresy e-mail lub adresy URL stron internetowych, aby mogły skontaktować się lub zapytać o kurs. Upewnij się, że informacje kontaktowe są łatwodostępne i wyraźnie widoczne w materiałach promocyjnych.

 

Dostosowanie warsztatów REMIND do potrzeb seniorów

Tworzenie warsztatów mindfulness dostosowanych do osób starszych oznacza, że musimy stosować powyższe zasady do praktyk mindfulness: staranne uwzględnienie komfortu fizycznego, zdolności poznawczych, unikalnych doświadczeń życiowych i realiów. Tak więc, planując warsztaty, pamiętaj o poniższych punktach.

  • Zapoznaj się z arkuszem roboczym: Dostosowanie warsztatów mindfulness dla osób starszych

 

Powyżej omówiliśmy już specjalne warunki: Wybierz wygodne i dostępne miejsce z odpowiednim układem siedzeń, zapewniając, że osoby starsze mogą uczestniczyć w spotkaniu bez dyskomfortu. Rozważ zapewnienie poduszek lub stabilnych krzeseł z oparciem, aby sprostać wyzwaniom związanym z mobilnością lub elastycznością. Podczas planowania sesji należy również pamiętać o możliwościach fizycznych starszych uczestników. Oto kilka praktyk, które sugerujemy uwzględnić:

  • Aby promować relaksację, redukcję stresu i świadomość chwili obecnej, warto włączyć ćwiczenia oddechowe jako podstawową praktykę podczas warsztatów. Są one świetnym początkiem; prawie każdy może stosować proste techniki, takie jak głębokie oddychanie brzuchem lub liczenie oddechów.
  • Włącz do warsztatów łagodne praktyki ruchowe, takie jak joga na krześle, tai chi lub proste ćwiczenia rozciągające. Ćwiczenia te pomagają poprawić elastyczność, równowagę i ogólne samopoczucie.
  • Oferuj sesje medytacji z przewodnikiem dostosowane do potrzeb i preferencji starszych uczestników. Wybierz skrypty medytacyjne skupiające się na relaksacji, wdzięczności, współczuciu dla siebie lub świadomości ciała. Zapewnij delikatne wskazówki podczas całej praktyki.
  • Zaangażuj zmysły poprzez praktyki uważności obejmujące świadomość sensoryczną, takie jak uważne jedzenie, słuchanie uspokajającej muzyki lub zauważanie wrażeń cielesnych. Włącz do warsztatów praktyki uważnego ruchu i chodzenia, pozwalając uczestnikom połączyć się ze swoim ciałem i otoczeniem. Poprowadź ćwiczenia uważnego chodzenia w bezpiecznym i wspierającym środowisku, zachęcając uczestników do zauważania wrażeń w stopach, nogach i oddechu podczas ruchu. Zachęcaj uczestników do odkrywania każdego doświadczenia sensorycznego z ciekawością i otwartością.
  • Pomóż swoim uczestnikom stworzyć realistyczną i trwałą praktykę, pokazując im, jak zintegrować uważność z ich codziennym życiem. Oferuj praktyczne wskazówki i strategie włączania praktyk uważności do rutynowych czynności. Zapewnij zasoby, takie jak nagrania medytacji z przewodnikiem, aplikacje uważności lub materiały drukowane do dalszej eksploracji i praktyki w domu.
  • Podczas przekazywania instrukcji należy używać jasnego i zwięzłego języka. Techniki należy podzielić na proste kroki, unikając skomplikowanej terminologii lub abstrakcyjnych pojęć. Demonstruj każdą praktykę powoli i wyraźnie, umożliwiając uczestnikom wygodne podążanie za nią. Najlepiej byłoby, gdybyś był również przygotowany na dostosowanie praktyk uważności do potrzeb i umiejętności uczestników. Bądź przygotowany na oferowanie modyfikacji lub alternatyw dla uczestników z ograniczeniami fizycznymi lub upośledzeniami sensorycznymi, zapewniając wszystkim możliwość wygodnego uczestnictwa.
  • Pamiętaj też, że informacja zwrotna jest twoim przyjacielem. Zapewnia możliwość refleksji i dzielenia się doświadczeniami podczas warsztatów oraz pozwala uczestnikom wyrazić swoje myśli, emocje i spostrzeżenia związane z praktykami mindfulness. Pomoże ci to ulepszyć swoją pracę i wzmocni poczucie wspólnoty i więzi.

 

W kolejnych częściach tego modułu omówimy budowanie integracyjnych środowisk i społeczności warsztatowych.

 

Ćwiczenie:

Dostosowanie ćwiczeń do różnych potrzeb seniorów

CelInformacja jak zmodyfikować ćwiczenia uważności i medytacji, aby zaspokoić różnorodne potrzeby seniorów.
Czas trwania45 minut
MateriałyKomputer z edytorem tekstu, czytnikiem PDF, notatnikiem lub dziennikiem cyfrowym
Instrukcje
AktywnośćCzas trwaniaOpis 
Przeczytaj i zastanów się10 minut
  • Przeczytaj dokument PDF, który zawiera listę typowych ćwiczeń uważności i medytacji wraz z sugerowanymi modyfikacjami dla seniorów.
  • Zastanów się nad różnymi potrzebami, takimi jak ograniczenia fizyczne, obciążenie poznawcze i wsparcie emocjonalne, których mogą wymagać seniorzy.
Adaptacja do ćwiczeń10 minut
  • Wybierz trzy ćwiczenia z podanej listy.
  • Otwórz dokument edytora tekstu i zapisz oryginalne instrukcje ćwiczenia.
  • Obok każdego ćwiczenia wymień co najmniej dwie modyfikacje, aby uczynić je bardziej dostępnym dla seniorów. Weź pod uwagę takie czynniki, jak uproszczone ruchy, pozycje siedzące, krótszy czas trwania lub użycie rekwizytów do wsparcia.
Autorefleksja20 minut
  • W swoim notatniku lub dzienniku cyfrowym napisz krótką refleksję na temat tego, dlaczego wybrałeś te konkretne modyfikacje i w jaki sposób odpowiadają one potrzebom seniorów.
  • Zastanów się, w jaki sposób te adaptacje mogą wpłynąć na skuteczność i bezpieczeństwo ćwiczeń.
Plan aplikacji10 minut
  • Stwórz krótki plan działania w celu włączenia tych dostosowanych ćwiczeń do warsztatów. Nakreśl kroki, które należy podjąć, aby zapewnić wszystkim uczestnikom możliwość wygodnego śledzenia ćwiczeń.

 

Dyskusja w grupie:

  • Jakie były kluczowe kwestie, które miałeś na uwadze podczas dostosowywania ćwiczeń?
  • W jaki sposób wprowadzone modyfikacje zaspokajają specyficzne potrzeby seniorów?
  • Jak pewnie czujesz się w swojej zdolności do modyfikowania ćwiczeń dla różnych potrzeb i jakiego dodatkowego wsparcia możesz potrzebować?
Tworzenie inkluzywnych i rónożnorodnych środowisk warsztatowych

Zrozumienie i radzenie sobie z wyzwaniami ma fundamentalne znaczenie dla poprawy jakości życia osób, które mogą napotykać trudności w codziennych czynnościach. Wyzwania te mogą wynikać z różnych czynników, w tym niepełnosprawności fizycznej, chorób przewlekłych i barier społecznych. Na przykład trudności w poruszaniu się mogą ograniczać zdolność do samodzielnego poruszania się, podczas gdy wyzwania w komunikacji mogą utrudniać interakcje społeczne i kontakty z innymi. 

Co więcej, osoby z ograniczeniami aktywności mogą również napotykać różne bariery społeczne, które dodatkowo pogłębiają ich trudności w codziennym życiu. Bariery te obejmują niedostępną infrastrukturę, dyskryminujące postawy i brak usług wsparcia. Te bariery społeczne mogą tworzyć dodatkowe wyzwania i przeszkody w połączeniu z czynnikami osobistymi, takimi jak stan zdrowia lub niepełnosprawność. 

Ważne jest, aby rozpoznać różne bariery napotykane przez osoby z niepełnosprawnością fizyczną, aby zapewnić im możliwość prowadzenia aktywnego i satysfakcjonującego stylu życia. Identyfikując i kompleksowo rozumiejąc te przeszkody, możemy wspólnie pracować nad opracowaniem skutecznych strategii ich pokonywania podczas naszych warsztatów REMIND. Dzięki jak największej integracji możemy promować większą niezależność, dobre samopoczucie i ogólną jakość życia osób starszych i innych osób, które doświadczają opisanych powyżej ograniczeń. W tym rozdziale dowiesz się o różnych formach ograniczeń i/lub trudności, które mogą napotkać uczestnicy, dzięki czemu będziesz przygotowany na zaspokojenie różnych potrzeb podczas swoich warsztatów.

 

a) Wyzwania fizyczne i psychologiczne

Życie z niepełnosprawnością fizyczną i ograniczeniami może znacząco wpływać na codzienne zaangażowanie danej osoby. Na przykład ograniczona mobilność wynikająca z urazu lub wrodzonych schorzeń może utrudniać uczestnictwo w zajęciach fizycznych, sportach lub schematach ćwiczeń. Dostosowanie się do pomocy, takich jak wózki inwalidzkie lub protezy, może również stanowić wyzwanie. Zazwyczaj mówimy o różnych rodzajach ograniczeń. Oczywiście czasami się one przeplatają: z jednej strony mamy fizyczne czynniki zdrowotne. Z drugiej strony mamy czynniki emocjonalne i psychologiczne. 

Problemy zdrowotne i choroby mogą powodować znaczne ograniczenia w codziennych czynnościach. Stany takie jak przewlekły ból, zmęczenie, choroby serca lub problemy z oddychaniem mogą ograniczyć zdolność danej osoby do uprawiania ćwiczeń fizycznych lub sportu. Co więcej, te wyzwania zdrowotne mogą obniżać poziom energii i ogólne samopoczucie, utrudniając prowadzenie aktywnego trybu życia. Zrozumienie, w jaki sposób różne kwestie zdrowotne i choroby wpływają na codzienne życie, ma kluczowe znaczenie dla opracowania odpowiednich interwencji i struktur wsparcia. 

Poza ograniczeniami fizycznymi, czynniki emocjonalne i psychologiczne mogą stanowić przeszkodę w uczestnictwie w codziennych zajęciach i utrzymaniu zdrowego stylu życia. Stres, niepokój i depresja mogą osłabiać motywację i utrudniać zaangażowanie w aktywność fizyczną, sport lub ćwiczenia. Dodatkowo, strach przed kontuzją, niska pewność siebie lub poczucie izolacji mogą przyczynić się do obniżenia poziomu aktywności. Ograniczenia czasowe mogą również wywoływać stres psychiczny, utrudniając przyjęcie aktywnego stylu życia.

Dzięki zrozumieniu szeregu fizycznych i psychologicznych wyzwań, z którymi borykają się jednostki, można opracować dostosowane systemy wsparcia i interwencje, które pomogą pokonać te przeszkody i kultywować dobre samopoczucie w codziennym życiu.

 

b) Wyzwania społeczne i środowiskowe

Brak wsparcia społecznego lub ograniczone kontakty społeczne mogą prowadzić do poczucia izolacji i zmniejszonej chęci do uczestniczenia w codziennych czynnościach. Może to skutkować „osiadłym” stylem życia, co oznacza, że ludzie przestają opuszczać środowisko, do którego są przyzwyczajeni / w którym czują się komfortowo i rozwijają niechęć lub strach przed próbowaniem nowych rzeczy. Potencjalnie może to prowadzić do negatywnych skutków zdrowotnych. 

Interakcje społeczne i wsparcie odgrywają kluczową rolę w kształtowaniu codziennych rutynowych czynności i dobrego samopoczucia. Członkowie rodziny i przyjaciele mogą oferować zachętę, motywację i poczucie odpowiedzialności, pomagając w podejmowaniu aktywności fizycznej i pokonywaniu różnych przeszkód. Badania wskazują, że silne sieci społeczne pozytywnie wpływają na zaangażowanie w aktywność fizyczną, pomagając w pokonywaniu typowych barier, takich jak brak motywacji lub strach przed kontuzją. 

Osobiste preferencje i zainteresowania są kolejnym czynnikiem, który należy wziąć pod uwagę, ponieważ mają one znaczący wpływ na chęć angażowania się w aktywność fizyczną. Ludzie są bardziej skłonni do uczestniczenia w zajęciach, które lubią, co prowadzi do bardziej aktywnego stylu życia. Niemniej jednak, ograniczony dostęp do preferowanych aktywności może osłabiać motywację do regularnych ćwiczeń. Niski poziom energii wpływa również na niektóre osoby, np. z powodu niewystarczającej ilości snu, stresu lub chorób. Może to powodować uczucie zmęczenia i niezdolność do regularnych ćwiczeń. Niektóre osoby, zwłaszcza starsze, mogą unikać aktywności fizycznej ze względu na obawy przed urazem lub pogorszeniem istniejących schorzeń. Ponadto koszty mogą stanowić barierę w dostępie do transportu publicznego, opieki zdrowotnej lub innych profesjonalnych usług.

Elementy środowiskowe mogą również ułatwiać lub utrudniać uczestnictwo w codziennych czynnościach. Na przykład transport wpływa na dostęp do obiektów i zaangażowanie w wydarzenia społecznościowe. Jak wspomniano wcześniej, wyzwania takie jak niewystarczający transport publiczny, niedostępne ścieżki lub brak bezpiecznych tras pieszych lub rowerowych mogą ograniczać możliwości i chęć angażowania się w aktywność fizyczną. A nawet jeśli ludzie mogą dotrzeć do obiektu, może on okazać się nieodpowiedni do ich potrzeb. Należy również wspomnieć o takich czynnikach, jak niebezpieczne dzielnice i brak publicznych przestrzeni do uprawiania sportu lub rekreacji. 

Załóżmy, że rozumiesz osobiste bariery i preferencje oraz zaspokajasz różne potrzeby jako instruktor. W takim przypadku umożliwisz osobom dostosowanie swojego podejścia do codziennych czynności i pomożesz im zbudować zdrowsze nawyki i bardziej aktywny styl życia.

 

c) Wyzwania w codziennych czynnościach

Wykonywanie prac domowych, takich jak sprzątanie, gotowanie i pranie, jest integralną częścią codziennego życia. Wraz z wiekiem zadania te stają się coraz trudniejsze i stanowią wyzwanie. Zgodnie z Międzynarodową Klasyfikacją Funkcjonowania, Niepełnosprawności i Zdrowia, zdolność do samodzielnego wykonywania tych zadań ma kluczowe znaczenie dla utrzymania zdrowego stylu życia. Przyczynia się ona znacząco do poczucia niezależności i dobrego samopoczucia danej osoby. 

Czynności instrumentalne, takie jak zakupy, zarządzanie finansami i transport, są nieco bardziej skomplikowane niż podstawowe prace domowe, ale pozostają niezbędne do codziennego funkcjonowania. Czynności te wymagają wyższego poziomu funkcji poznawczych i umiejętności rozwiązywania problemów. Zdolność do samodzielnego wykonywania zadań instrumentalnych jest niezbędna do zachowania autonomii.

Trening uważności może również wspierać jednostki i pomagać im zachować (lub nawet wzmocnić) ich autonomię.

 

Wyzwania, strategie i rozwiązania

Teraz, gdy znasz już wyzwania, przed którymi mogą stanąć osoby starsze, nadszedł czas, aby przyjrzeć się rozwiązaniom. Podczas wykonywania codziennych czynności wiele osób napotyka przeszkody, które mogą obniżać jakość ich życia. Ocena tych wyzwań i opracowanie strategii ich skutecznego pokonywania ma kluczowe znaczenie.

Jednym z powszechnych obszarów trudności jest mobilność, która może utrudniać uczestnictwo w zajęciach fizycznych. Aby rozwiązać kwestie mobilności, oto kilka sugestii dotyczących pokonywania barier w aktywności fizycznej:

  • Modyfikowanie aktywności w celu dostosowania ich do poziomu umiejętności.
  • Zapropponowanie alternatywnych ćwiczeń, które mogą być bardziej odpowiednie.
  • W razie potrzeby i możliwości uwzględnij w planie aktywności urządzenia wspomagające.

 

Podczas podejmowania wyzwań w codziennych czynnościach bardzo ważne jest wyznaczanie realistycznych celów w oparciu o możliwości i zasoby. Podzielenie celów na możliwe do wykonania kroki i konsekwentne monitorowanie postępów może zwiększyć pewność siebie i wzmocnić poczucie spełnienia. Aby zapewnić skuteczne wyznaczanie celów, warto rozważyć poniższe wskazówki:

  • Wspieraj swoich uczestników w dzieleniu celów na mniejsze, osiągalne kroki.
  • Regularne monitoruj postępy i dostosuj cele do potrzeb.
  • W razie potrzeby zwróć się o pomoc do profesjonalistów.

 

Przyjmując proaktywne i kompleksowe podejście do oceny i pokonywania wyzwań, osoby starsze mogą poprawić ogólną jakość życia i skuteczniej wykonywać codzienne czynności. Powinieneś także pomóc im zauważyć i świętować małe postępy.

Wyzwania w codziennych czynnościach mogą się znacznie różnić w zależności od wieku i płci. Na przykład, osoby starsze mogą zmagać się z ograniczeniami fizycznymi wynikającymi ze stanu zdrowia związanego z wiekiem, co wymaga modyfikacji w celu utrzymania dobrego samopoczucia. Różnice płci mogą również wpływać na wyzwania związane z aktywnością co ogranicza czas na samoopiekę.

Pamiętaj również o tym, co powiedzieliśmy wcześniej: Dla niektórych osób wykonywanie tych zadań staje się coraz trudniejsze wraz z wiekiem i może być dość wyczerpujące. To samo dotyczy osób niepełnosprawnych, a więc wielu osób starszych. Jak wspomniano powyżej, napotykają one wyjątkowe wyzwania w codziennych czynnościach wynikających z ograniczeń fizycznych lub barier społecznych. Aby promować integrację i równe szanse, niezbędne są strategie adaptacyjne i dostępne udogodnienia, w tym:

  • Programy ćwiczeń dostosowane do konkretnych potrzeb osób niepełnosprawnych.
  • Dostępny transport publiczny i infrastruktura.
  • Zapewnienie sprzętu adaptacyjnego i technologii wspomagających.
  • Czynniki kulturowe i społeczno-ekonomiczne

 

Różnice kulturowe i społeczno-ekonomiczne mogą znacząco wpływać na wyzwania związane z codzienną aktywnością. Zajęcie się tymi różnicami ma kluczowe znaczenie dla złagodzenia różnic zdrowotnych i zapewnienia równych szans wszystkim osobom. Strategie radzenia sobie z różnicami mogą obejmować:

  • Inicjatywy społecznościowe mające na celu zwiększenie dostępu do zasobów.
  • Wrażliwe kulturowo działania na rzecz promocji zdrowia.
  • Programy ekonomiczne mające na celu wspieranie równości społecznej i zmniejszanie barier w uczestnictwie w codziennych czynnościach.

 

Ćwiczenie:
Tworzenie integracyjnych i intersekcjonalnych środowisk warsztatowych
CelRozwijanie umiejętności tworzenia środowisk warsztatowych, które są inkluzywne i uwzględniają rónorodne wymagania uczestników.
Czas trwania60 minut
MateriałyKomputer z edytorem tekstu, notatnik lub dziennik cyfrowy
Instrukcje
AktywnośćCzas trwaniaOpis 
Czytanie i rozumienie10 minut
  • Przeczytaj rozdział w module na temat inkluzywności i różnorodność. Skoncentruj się na zrozumieniu kluczowych pojęć, takich jak różnorodność, równość, włączenie oraz znaczenie rozpoznawania różnorodności (np. wiek, płeć, rasa, status społeczno-ekonomiczny, zdolność).
Autorefleksja10 minut
  • Zastanów się nad własną tożsamością i doświadczeniami. Zastanów się, w jaki sposób ukształtowały one Twoją perspektywę i jak mogą się one różnić od perspektywy uczestników warsztatów.
  • W swoim notatniku lub cyfrowym dzienniku napisz krótką refleksję na temat swoich osobistych doświadczeń z inkluzywnością i różnorodnością.
Analiza scenariusza20 minut

Scenariusze:

Scenariusz 1:

  • Warsztaty mindfulness obejmują uczestników w różnym wieku, z różnych środowisk kulturowych i o różnych umiejętnościach. Instruktor używa zrozumiałego języka, zapewnia wiele sposobów uczestnictwa (np. ustnie, pisemnie) i zapewnia, że materiały są dostępne dla wszystkich.

Pytania

  • Jakich strategii użył instruktor, aby promować inkluzywność?
  • W jaki sposób strategie te uwzględniały różnorodność uczestników?
  • Jakie dodatkowe ulepszenia można wprowadzić?

Scenariusz 2:

  • Warsztaty medytacyjne koncentrują się wyłącznie na medytacji w pozycji siedzącej, nie biorąc pod uwagę fizycznego dyskomfortu, którego niektórzy uczestnicy mogą doświadczać ze względu na wiek lub niepełnosprawność. Instruktor używa skomplikowanego języka, który może być trudny do zrozumienia dla osób, których język prowadzenia warsztatów nie jest językiem ojczystym.

Pytania

  • Jakie bariery dla integracji są obecne w tym scenariuszu?
  • W jaki sposób bariery te mogą wpływać na obcokrajowców?
  • Jakie zmiany można wprowadzić, aby stworzyć bardziej integracyjne środowisko?

Scenariusz 3:

  • Podczas warsztatów na temat redukcji stresu instruktor przyznaje, że czynniki stresogenne mogą się znacznie różnić w zależności od pochodzenia kulturowego i społeczno-ekonomicznego uczestników. Zaprasza uczestników do dzielenia się swoimi doświadczeniami w bezpieczny i pełen szacunku sposób.

Pytania

  • W jaki sposób podejście instruktora promuje inkluzywne i różnorodne środowisko?
  • Jaki wpływ może mieć takie podejście na zaangażowanie i naukę uczestników?
  • Czy są jakieś inne względy, które mogłyby jeszcze bardziej zwiększyć inkluzywność?
Plan działania15 minut
  • Na podstawie analizy scenariuszy stwórz plan działania mający na celu stworzenie włączającego i różnorodnego środowiska warsztatowego. Uwzględnij konkretne strategie i kroki, które podejmiesz, aby wszyscy uczestnicy czuli się docenieni i włączeni.
  • Zapisz ten plan działania w swoim notatniku lub dzienniku cyfrowym.
Refleksja i zaangażowanie5 minut
  • Zastanów się nad znaczeniem tworzenia inkluzywnych I rożnorodonych środowisk w swoich warsztatach. Napisz krótkie zobowiązanie w swoim notatniku lub dzienniku cyfrowym, określając, w jaki sposób będziesz dążyć do wdrożenia tych zasad w swojej przyszłej pracy.

 

Pytania do dyskusji:

  • W jaki sposób twoje własne tożsamości i doświadczenia wpływają na twoje podejście do inkluzywności i różnorodności?
  • Jakie konkretne strategie wdrożysz, aby stworzyć bardziej inkluzywne i różnorodne środowisko warsztatowe?
  • W jaki sposób możesz nadal uczyć się i rozwijać swoje rozumienie różnorodności, równości i integracji?
Tworzenie wspierającej społeczności w ramach warsztatów

Budowanie wspierającej społeczności niesie ze sobą pewne wyzwania. Stawanie się częścią społeczności, która nie jest zgodna z wartościami lub zainteresowaniami danej osoby, może skutkować brakiem zaangażowania oraz utraconymi szansami i korzyściami. W związku z tym ważne jest, aby zbadać różne opcje i poświęcić czas na zrozumienie dynamiki potencjalnych społeczności, aby każdy mógł stać się ich częścią.

 

Dlaczego powinniśmy tworzyć integracyjne, wspierające środowiska?

Tworzenie wspierającej społeczności w ramach warsztatów jest ważne z kilku powodów: 

  • Wspierająca społeczność tworzy środowisko, w którym uczestnicy czują się swobodnie zadając pytania, dzieląc się pomysłami i szukając informacji zwrotnych. Promuje to aktywne zaangażowanie i ułatwia głębsze zrozumienie treści warsztatów. Poczucie wsparcia ze strony rówieśników i moderatorów może zwiększyć motywację uczestników do aktywnego udziału w zajęciach warsztatowych. 
  • Wspierająca społeczność zachęca jednostki do pozostania zaangażowanymi i oddanymi procesowi uczenia się. Zachęca również do współpracy między uczestnikami, sprzyjając możliwościom nawiązywania kontaktów i dzielenia się wiedzą. Uczestnicy mogą uczyć się od siebie nawzajem, korzystając z doświadczeń, perspektyw i wiedzy specjalistycznej, co zwiększa doświadczenie edukacyjne. 
  • Wspierająca społeczność tworzy pozytywne środowisko emocjonalne, w którym uczestnicy czują się doceniani, szanowani i akceptowani. Przyczynia się to do poczucia przynależności i dobrego samopoczucia, zmniejszając stres i niepokój związany z nauką nowych pojęć lub umiejętności. Taka społeczność pomaga również uczestnikom rozwijać niezbędne umiejętności miękkie, takie jak komunikacja, współpraca i empatia. 

 

Umiejętności te są cenne nie tylko podczas warsztatów, ale także w kontekście zawodowym i osobistym. Poprawi to również wskaźniki utrzymania i ukończenia warsztatów poprzez wspieranie poczucia odpowiedzialności i zachęty wśród uczestników. Poczucie wsparcia ze strony rówieśników i moderatorów motywuje osoby do wytrwania w wyzwaniach i pomyślnego ukończenia warsztatów.

Wreszcie, co nie mniej ważne, połączenia i relacje utworzone w ramach społeczności warsztatowej mogą mieć trwały wpływ poza samymi warsztatami. Uczestnicy mogą nadal wspierać się nawzajem nawet po zakończeniu warsztatów, co prowadzi do ciągłego uczenia się i rozwoju, a także przeciwdziała izolacji społecznej.

 

Jak tworzyć integracyjne, wspierające środowiska

Tworzenie wspierającej społeczności w ramach warsztatów obejmuje tworzenie środowiska, w którym uczestnicy czują się doceniani, szanowani i mają możliwość otwartego dzielenia się swoimi przemyśleniami, doświadczeniami i pomysłami. Oto kilka strategii, które pomogą ci to osiągnąć:

Podejście oparte na traumie: Zrozumienie, że każdy uczestnik mógł doświadczyć traumy w swoim życiu. Przyjęcie podejścia opartego na traumie oznacza rozpoznanie obecności objawów traumy i uznanie roli, jaką trauma może odgrywać w życiu danej osoby. Podejście to obejmuje zapewnienie uczestnikom bezpieczeństwa fizycznego, psychicznego i emocjonalnego.

Bądź wrażliwy na oznaki niepokoju: Zapoznaj się z oznakami stresu emocjonalnego i reakcjami na traumę. Jeśli zauważysz, że uczestnik ma trudności, dyskretnie zaoferuj wsparcie lub przerwę w aktywności. Pomocne jest również zapewnienie prywatnej przestrzeni, do której ktoś może się udać, jeśli potrzebuje chwili z dala od grupy.

Działania następcze: Jeśli uczestnik wykazuje oznaki niepokoju w trakcie lub po zakończeniu szkolenia, skontaktuj się z nim, aby zaoferować wsparcie lub w razie potrzeby skierować go do specjalisty.

Ustalenie jasnych oczekiwań: Na początku warsztatów ustal jasne oczekiwania dotyczące zachowania i komunikacji. Podkreśl znaczenie aktywnego słuchania, szacunku dla różnych perspektyw i konstruktywnej informacji zwrotnej.

Stwórz bezpieczną przestrzeń: Wspieranie atmosfery zaufania i bezpieczeństwa psychicznego, w której uczestnicy czują się swobodnie, wyrażając siebie bez obawy przed osądem lub ośmieszeniem. Zachęcaj do otwartego dialogu i zapewnij poufność w stosownych przypadkach.

Budowanie zaufania i zrozumienia: Poświęć czas na przełamywanie lodów i budowanie zespołu, aby pomóc uczestnikom poznać się i zbudować relacje. Zachęcaj i daj swoim uczestnikom czas na nieformalne interakcje podczas przerw lub zajęć grupowych, aby wzmocnić więzi między nimi.

Zachęcanie do uczestnictwa: Aktywnie zabiegaj o wkład wszystkich uczestników i stwarzaj możliwości, aby każdy mógł wnieść swój wkład w dyskusje i działania. Używaj włączającego języka i technik facylitacji, aby upewnić się, że spokojni lub mniej pewni siebie uczestnicy czują się zachęceni do zabrania głosu.

Udzielanie wspierających informacji zwrotnych: Oferuj konstruktywne informacje zwrotne w sposób wspierający i niezagrażający. Koncentruj się na mocnych stronach i obszarach wymagających poprawy oraz zachęcaj uczestników do wzajemnego wspierania się w rozwoju.

Pozytywne podejście do konfliktów: Zachęcanie do otwartej komunikacji, empatii i chęci wysłuchania różnych perspektyw ma fundamentalne znaczenie dla rozwiązywania konfliktów i wspierania zjednoczonej społeczności. Konflikty i nieporozumienia należy przyjmować do wiadomości i rozwiązywać z szacunkiem i konstruktywnie. Zachęcaj uczestników do otwartej komunikacji i pracy nad znalezieniem wzajemnie akceptowalnych rozwiązań. Nie unikaj konfliktów, zwłaszcza jeśli dotyczy to kogoś innego. Ignorancja często wydaje się być obojętna dla ofiary i powoduje poczucie osamotnienia. Jeśli nie masz pewności, jak zareagować, zapytaj tę osobę prywatnie, czy wszystko z nią w porządku i jak możesz ją wesprzeć. Możesz także poprosić innych instruktorów o ich opinię.

Celebrowanie różnorodności: Uznaj i celebruj różnorodność doświadczeń, środowisk i perspektyw wśród uczestników. Włącz działania lub dyskusje, które podkreślają bogactwo różnorodności oraz promują zrozumienie i uznanie. Należy jednak znać różnicę między uznaniem kulturowym a przywłaszczeniem kulturowym. 

Zapewnienie zasobów i wsparcia: Oferuj zasoby, narzędzia i usługi wsparcia, aby pomóc uczestnikom w radzeniu sobie z wyzwaniami lub przeszkodami, które mogą napotkać podczas warsztatów lub po ich zakończeniu. W razie potrzeby połącz uczestników z odpowiednimi sieciami wsparcia lub zasobami społeczności.

Zachęcaj uczestników do pozostawania w kontakcie: Utrzymuj komunikację z uczestnikami po zakończeniu warsztatów, np. poprzez comiesięczne śniadania organizowane przez wszystkich i dla wszystkich. Pomaga to wzmocnić relacje i kontynuować poczucie wspólnoty, które rozwinęło się podczas kursów. Jest to również świetny moment, aby zapewnić wkład i inspirację do ciągłego uczenia się, współpracy i tworzenia sieci kontaktów.

Wdrażając te strategie, można stworzyć wspierającą społeczność w ramach warsztatów, w których uczestnicy czują się doceniani, szanowani i mają możliwość wspólnego uczenia się i rozwoju.

Podsumowanie i kluczowe wnioski

Podsumowując, projektowanie warsztatów dostosowanych do potrzeb osób starszych wymaga głębokiego zrozumienia ich unikalnych potrzeb, wyzwań i preferencji. Stosując zasady dostępności, komunikacji, zaangażowania i elastyczności, edukatorzy mogą tworzyć integracyjne i wspierające środowiska edukacyjne, które umożliwiają osobom starszym kontynuowanie nauki i aktywne angażowanie się w ich społeczności. 

Radzenie sobie z fizycznymi, psychologicznymi, społecznymi i środowiskowymi wyzwaniami stojącymi przed osobami z ograniczeniami aktywności ma kluczowe znaczenie dla promowania dobrego samopoczucia i wspierania poczucia przynależności w ramach warsztatów. Dzięki ciągłemu doskonaleniu i tworzeniu wspierających społeczności możemy zapewnić, że warsztaty nie tylko zaspokajają bezpośrednie potrzeby uczestników, ale także zapewniają możliwości ciągłego uczenia się, współpracy i rozwoju. 

Przyjmując te zasady i praktyki, możemy pozytywnie wpłynąć na życie osób starszych i przyczynić się do ich ogólnego samopoczucia i jakości życia.

 

Kluczowy wniosek 1

Rozpoznanie unikalnych cech, potrzeb i preferencji osób starszych. Ma to zasadnicze znaczenie przy projektowaniu warsztatów dostosowanych do tej grupy docelowej. 

 

Kluczowy wniosek 2

Włączenie zasad dostępności, komunikacji, zaangażowania i elastyczności. Gwarantuje to, że warsztaty są integracyjne i wspierające dla starszych uczestników.

 

Kluczowy wniosek 3

Zidentyfikuj fizyczne, psychologiczne, społeczne i środowiskowe wyzwania, przed którymi stoją poszczególne osoby. W ten sposób można opracować skuteczne strategie i interwencje.

 

Kluczowy wniosek 4

Tworzenie wspierających i integracyjnych społeczności w ramach warsztatów sprzyja współpracy, nawiązywaniu kontaktów i ciągłemu uczeniu się uczestników.

 

Kluczowy wniosek 5

Podkreśl znaczenie pozyskiwania informacji zwrotnych, refleksji nad doświadczeniami i ciągłego doskonalenia strategii projektowania i prowadzenia warsztatów. Poprawi to doświadczenie uczestników (a także twoje własne!) i ogólne samopoczucie.

Samoocena

Sugerowane zasoby

Chan-Young Kwon, Sun-Yong Chung, Jong Woo Kim (2021),

Program medytacji uważności dla osób starszych w Korei: Wstępny przegląd planowania programu. Retrieved from

https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S2213422020300834

 

Instytut Praktyk Zawodowych. Zestaw narzędzi dotyczących równości, różnorodności i integracji. Retrieved from https://www.instituteforapprenticeships.org/media/6880/equity-diversity-and-inclusion-toolkit-final.pdf

SessionLab, Deborah Rim Moiso (2024). Planowanie warsztatów. Retrieved from https://www.sessionlab.com/blog/planning-a-workshop/


Respect and Inclusion Working Group, & Leperle Project Services, A. (2014, maj). Warsztaty dotyczące szacunku i integracji: Przewodnik dla prowadzących. Age-Friendly Edmonton. Retrieved from https://www.edmonton.ca/public-files/assets/document?path=AgeFriendlyEdmontonWorkshopFacilitatorsGuide.pdf

Bibliografia

New England Low Vision and Blindness. (b.d.). Identyfikacja konkretnych wyzwań i ograniczeń w codziennych czynnościach: Kompleksowy przewodnik. Retrieved from https://nelowvision.com/identifying-specific-challenges-and-limitations-in-daily-activities-a-comprehensive-guide/

 

Centrum Zdrowia i Rozwoju Społeczności na Uniwersytecie w Kansas. (2014). Rozdział 12, sekcja 4: Prowadzenie warsztatów. Retrieved from https://ctb.ku.edu/en/table-of-contents/structure/training-and-technical-assistance/workshops/main

 

Advancing the Seed, Inc. (2024). Znaczenie społeczności: Budowanie sieci wsparcia dla sukcesu. Pobrano z https://www.advancetheseed.org/blog/the-importance-of-community-building-a-supportive-network-for-success

 

Doradztwo w zakresie inwestycji społecznych. (2019). Zestaw narzędzi forum różnorodności: Praktyczne zasoby. Diversity Forum & Connect Fund. Retrieved from https://www.connectfund.org.uk/wp-content/uploads/2019/01/Diversity-Forum-Toolkit-Inclusive-Impact-FINAL.pdf



Instytut praktyk zawodowych. (2023). Zestaw narzędzi dotyczących równości, różnorodności i włączenia. Retrieved from https://www.instituteforapprenticeships.org/media/6880/equity-diversity-and-inclusion-toolkit-final.pdf

 

Strobl, H., Herrmann-Johns, A., Loss, J., Hable, R., & Tittlbach, S. (2023). A Person-Centered Perspective on Physical Activity-Related Barriers Perceived by Male Fluctuators 50 Plus: A Cross-Sectional Study. American Journal of Men’s Health, 17(5), 15579883231193915. https://doi.org/10.1177/15579883231193915

 

Arditi, A. (n.d.). Czynienie tekstu czytelnym: Projektowanie dla osób niedowidzących. Lighthouse International. Retrieved from https://www.visibilitymetrics.com/sites/default/files/downloads/Making%20Text%20Legible-Brochure.pdf

Sfinansowano ze środków Unii Europejskiej. Jednakże wyrażone poglądy i opinie należą wyłącznie do autora(ów) i niekoniecznie odzwierciedlają stanowisko Unii Europejskiej lub Agencji Narodowej. Ani Unia Europejska, ani Agencja Narodowa nie ponoszą za nie odpowiedzialności.

Projekt Nr: 2022-1-LT01-KA220-ADU-000088994

EN Co-Funded by the EU_POS
Przejdź do treści